Trauma in de sport

Een turnster is gevallen van haar rekstok en breekt ongelukkig haar been. Na het herstel van haar been is het weer tijd om te gaan trainen. Tijdens de oefeningen in haar trainingen durft de turnster niet meer van de rekstok af te springen. Ze ziet zichzelf elke keer weer vallen. Deze gedachtes komen vaak naar boven. Ook droomt ze regelmatig over het incident. Deze gedachtes, beelden en dromen belemmeren de turnster goed te trainen en weer mee te doen aan wedstrijden. De turnster weet er zelf geen raad meer mee, maar wil ook niet stoppen met turnen.  

Dit voorbeeld kan worden gezien als een trauma in de sport. We spreken van een trauma als het gaat het om herinneringen aan schokkende gebeurtenissen die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden zoals herbelevingen, flashbacks en nachtmerries. Een atleet kan een trauma in de sport oplopen door:

  1. Direct lichamelijk letsel bij sportdeelname
  2. Getuige te zijn van traumatische gebeurtenissen
  3. Een beledigende dynamiek binnen sportteams.

Een sporter kan vrij eenvoudig een trauma ontwikkelen door een bepaald voorgeval in zijn of haar sport. Dit kan de terugkeer naar de sport belemmeren of direct een negatieve invloed hebben op de sportprestaties. Een sportpsycholoog kan je helpen bij het verwerken van het sporttrauma. De uitgang van een behandeling is dat de sporter weer terug kan keren naar zijn of haar sport.  

Een effectieve methode is exposure therapie. Dit houdt in dat iemand stap voor stap de confrontatie aangaat met de angst of trauma door middel van blootstelling aan hetgeen waar iemand bang voor is. Exposure therapie blijkt op zichzelf in verschillende studies een positieve invloed te hebben in de trauma behandeling, waaronder in de sport.

Ook kan een sportpsycholoog gebruik maken van Acceptance Commitment Training (ACT). ACT bestaat uit aandachttraining, gedachtecontrole en acceptatie van (negatieve) gedachtes. ACT heeft als doel de psychologische flexibiliteit van een individu te vergroten.

Daarnaast zijn er bekende mentale training methodes in de sportpsychologie die gebruikt kunnen worden om trauma’s in de sport te behandelen. Zoals:

  1. Doelen stellen > specifieke en meetbare doelen kunnen zorgen voor een effectieve behandeling
  2. Zelfspraak > helpt sporters negatieve gedachtes te herkennen en te veranderen
  3. Visualisatie > kan helpen bij het herstel van een blessure, daarnaast heeft het fysiologische effect om stresshormonen te verminderen. 
  4. Vergroten van sociale support > kan een atleet meer coping strategieën bieden.
  5. Relaxatie > kan spanning en angst doen verminderen.

Atleten die na een blessure terugkeren naar de sport kunnen bezorgdheid ervaren in verband met hun gevoel van bekwaamheid, autonomie en verbondenheid. Om die reden zou een sportpsycholoog ook aandacht kunnen schenken aan de ontwikkeling van deze vaardigheden. Het wordt daarbij aangeraden in interventies te focussen op de zorgen van de atleet met betrekking tot de Self Determination Theory (SDT) die komen kijken bij het terugkeren naar de sport.

Tevens blijkt dat het vergroten van iemands geloof in zijn eigen kunnen ervoor kan zorgen dat iemand sneller terugkeert naar zijn sport. Dit komt vanuit de Self-efficacy theorie (SET). het vergroten van iemands geloof in zijn eigen kunnen kan resulteren in dat de atleet genoeg vertrouwen in zichzelf krijgt om weer te gaan sporten. En hierbij ook niet uit de weg wordt geslagen door barrières die op zijn of haar pad kunnen komen bij de terugkeer naar de sport. Het vergroten van iemands zelfvertrouwen kan de angst om zich weer te blesseren verminderen, waardoor iemand sneller kan terugkeren naar de sport.

Conclusie

Kortom, trauma’s in de sport kunnen atleten ontwikkelen door zelf een blessure op te lopen, door getuige te zijn van traumatische gebeurtenissen of door een beledigende dynamiek binnen sportteams. Trauma’s in de sport dienen actief behandeld te worden, zodat de sporter spoedig en zonder zorgen terug kan keren naar zijn of haar sport. Effectieve methodes die een sportpsycholoog kan toepassen zijn exposure therapie, ACT en mentale trainingstechnieken (zoals doelen stellen, zelfspraak, visualisatie, vergroten van sociale support en relaxatie). Een sportpsycholoog kan zich daarnaast richten op de ontwikkeling van de vaardigheden van de SDT en SET.